Historie landgoed Berkenrode
Berkenrode – Heerlijkheid landgoed en huis
Landgoed Berkenrode kent een rijke geschiedenis. Vanaf 1284 zijn de eerste vermeldingen van het landgoed Berkenrode. De ‘akker’ Berkenrode is op 5 december 1284 geschonken aan Jan van Haerlem. Het landhuis komt pas voor in een bron uit 1451. De naam ‘Berkenrode’ is te danken aan de berken die er stonden. Gedurende 5 eeuwen bleef Berkenrode een ambachtsheerlijkheid in Holland. Landgoed Berkenrode was met 40 hectare de kleinste in Holland. Het oude huis Berkenrode had het uiterlijk van een kasteel, bekend van de afbeeldingen en prenten uit die tijd. Het oude huis Berkenrode stond echter op een andere plek dan het landhuis Berkenrode nu staat (aan de Herenweg). Het oude huis Berkenrode, ook wel kasteel, bevond zich op de plek waar nu een grote vijver ligt. Tot 1797 heeft het oude huis Berkenrode hier in verschillende verschijningsvormen gestaan.
De oudste afbeelding van het huis Berkenrode (1572). Tekening in handschrift Arend Buchell, Universiteitsbibliotheek Utrecht.
Kasteel Berkenrode door Dirk Dalens. Uit 1660 naar een 17e eeuwse schets.
Wapen van gemeente Berkenrode.
Eigenaren landhuis Berkenrode (Westerduin) van 1636 tot 2015
Oorspronkelijk deel uitmakend van het bezit van de ridders uit het geslacht Van Berkenrode werd de hofstede Westerduin sinds 1797 na de afbraak van het kasteel, “Berkenrode” genoemd. In 1636 bouwt afstammeling Cornelis Bol een buitenplaats, ‘Westerduin’. Vlak voor zijn overlijden in 1656 verkoopt Cornelis Bol het voor ƒ 8.000 aan de Haarlemse magistraat (ook wel ambtenaar) Gerard Colterman. Het zijn dan vooral vermogende Amsterdammers die de buitenplaats in hun bezit hebben. In 1663 koopt Hans Aux Brebis de dan nog naamloze hofstede voor ƒ 9.500. Vervolgens zal Hans Aux Brebis de hofstede voor ƒ 12.000 verkopen aan Joan Francis Massis in 1679. Thomas Boddens koopt in 1700 landhuis Berkenrode over. Na zijn dood verkoopt zijn vrouw, in 1709, de hofstede voor ƒ 24.000 aan Cornelis de Hulter. Voor datzelfde bedrag wordt de hofstede doorverkocht aan de broers Willem en Hendrik van Uchelen. Door hen is de naam ‘Westerduin’ bedacht.
Westerduin, detail op een grote kaart van Berkenrode, 1683 (Johannes Leupenius).
Kaart van huis Berkenrode en omgeving in 1720 – 1721
De gerestaureerde luidklok van Berkenrode foto uit 1986.
Na het overlijden van de broers verkopen de erfgenamen Westerduin voor ƒ 21.976 aan Cornelis Hop (1658-1762). Hij was diplomaat en bewindhebber van de W.I.C en V.O.C. Cornelis Hop liet een luidklok op het dak plaatsen. De inscriptie luidt als volgt: ‘Amstelodamian, anno 1742 me fecit Ciprianus Crans Iansz.’ In 1762 overlijdt Cornelis Hop. Zijn zoon Jacob Hop erft Westerduin. In datzelfde jaar draagt Jacob Hop Westerduin met 3 percelen voor 21.796 gulden aan Mattheus Lestevenon. Mattheus Lestevenon voegde in datzelfde jaar het huis en de gronden van Westerduin bij Berkenrode. Eerder, in 1743, had hij het grondgebied al uitgebreid met de buitenplaats Duin en Vaart. Ook het stuk grond met aanleg aan de oostzijde van de Herenweg hoorde hier bij. Anno nu bevindt zich hier zorgcentrum Het Overbos. Na het overlijden van Mattheus krijgt zoon Willem Anne Lestevenon Westerduin. Willem Anne Lestevenon vestigde voorgoed in Frankrijk. Daarom kocht Haarlemmer Jan Pieter van Wickevoort Crommelin in 1797 Westerduin, Berkenrode en de overplaats. Hij is gehuwd met Catharina van Lennep. Een impulsief stel, aangezien Jan Pieter van Wickevoort Crommelin Berkenrode en Westerduin liet slopen. Hiervoor in de plaats kwam nieuwbouw. De familie vestigt zich in het wit gepleisterde landhuis aan de Herenweg. Echter zijn enkele delen van het pand nog van het voormalige Westerduin. Het oude Westerduin stond op dezelfde plek, maar was iets kleiner. De gemeente Berkenrode is in 1857 bij Heemstede gevoegd.Tot 1939 bleef het landhuis in handen van de familie van Wickevoort Crommelin.
Het landgoed ging over op de familie van Eeghen. Van Eeghen gerekend als de 26ste ambachtsheer van Berkenrode. De overplaats, het ‘overbos’, is door de heer van Eeghen in 1959 aan de gemeente Heemstede verkocht. Acht jaar later is daar het verzorgingshuis Het Overbos neergezet. Het landhuis aan de Herenweg wordt vanaf 1933 verhuurd aan de bekende familie Bomans. Zij wonen hier tot 1945 waarna het landhuis in gebruik wordt genomen als kantoor.
De firma Laimböck op Berkenrode.
Medewerkers in het bedrijf van Laimböck aan de Herenweg in Heemstede.
Laimböck kaartje met wasinstructies.
Het bedrijf dat zich er in 1946 na de oorlog vestigde, is het bekende handschoenen merk Laimböck. R. Laimbock en zijn familie huurde het landhuis sinds 1945 van Van Eeghen. In die periode tot 1965 waren hier 150 medewerkers werkzaam. Eerst was de handschoenen productie ondergebracht in Klein Berkenrode, waar de familie Laimböck ook woonde. Door de toegenomen handel kocht de heer R. Laimböck in 1987 het landhuis van de heer E.H. van Eeghen en in datzelfde jaar realiseert R. Laimböck de nieuwbouwvleugel. In april 1997 heeft de heer Laimböck Berkenrode verkocht aan de heer Winnubst.
Alle eigenaren van de hofstede Westerduin, en vanaf 1797 Huis Berkenrode geheten, op een rij:
- 1637 – Cornelis Bol
- 1656 – Gerard Colterman
- 1663 – Hans Aux Brebis
- 1679 – Joan François Massis
- 1700 – Thomas Boddens x Johanna van Ghesel
- 1708 – Johanna van Ghesel x Willem van Harn
- 1709 – Cornelis de Hulter
- 1712 – Willem en Hendrik van Uchelen
- 1728 – Cornelis Hop
- 1762 – Jacob Hop x Geertruid Lestevenon
- 1762 – Mattheus Lestevenon
- 1797 – Willem Anne Lestevenon
- 1797 – Jan Pieter van Wickevoort Crommelin
- 1939 – O. E. H. van Eeghen
- 1954 – E.H. van Eeghen
- 1987 – 1997 R. Laimböck
- 1997 – heden M.J.H. Winnubst.
(Bron: Berkenrode, Heerlijkheid Landgoed en Huis, Hans Krol & Ted van Turnhout, 2002. En weblog Librariana)
